خواب نوزاد از تولد تا سه ماهگی

نوزاد زیاد می‌خوابد – خیلی‌وقت‌ها که شما بیدارید او خواب است. درواقع نوزادان بیشتر اوقات شبانه‌روز را خواب هستند، اما هر بار بیشتر از دو سه ساعت نمی‌خوابند. البته هر نوزادی با نوزاد دیگر فرق می‌کند، اما خیالتان راحت باشد که در سه ماه‌ اول، شب‌ها حداقل یکی دو بار باید از خواب بیدار شوید. با این وجود، حتی در این سن هم می‌شود کاری کنید که نوزاد تفاوت شب و روز را حس کند.

الگوی خواب نوزاد چه شکلی است؟

نوزادان خیلی می‌خوابند، به خصوص در چند هفته اول بعد از تولد. در این چند هفته، نوزادتان حتی ممکن است هیجده ساعت در شبانه‌روز بخوابد. اما مقدار خواب او در هر بار بیشتر از دو سه ساعت نیست، چه روز باشد و چه شب. دلیلش این است که نوزاد خیلی زود گرسنه می‌شود و نیاز به شیرخوردن پیدا می‌کند. بنابراین خودتان را آماده کنید: در این دوران شب‌ها باید برای رسیدگی به نوزادتان بیدار شوید و ممکن است بدخواب هم بشوید.

این دوران اگر چه ناگزیر است اما کوتاه‌مدت است و خیلی زود با بزرگترشدن نوزاد تمام می‌شود. البته قبول داریم که شب‌هایی که بدخواب یا بی‌خواب شده‌اید این حرف خیلی نمی‌تواند شما را تسکین دهد!

اما خوب است یادتان باشد که چرخه خواب نوزاد از چرخه خواب شما خیلی کوتاه‌تر است. نوزاد هر بار که می‌خوابد، بخش زیادی از این مدت را در حالت خواب سبک است و به همین دلیل با کوچک‌ترین صدایی ممکن است از خواب بپرد. مغز نوزاد در حال تحولات و تغییراتی است که باعث می‌شود الگو و کیفیت خواب او در چند هفته اول به این شکل باشد.

معمولاً نوزادان وقتی به شش تا هشت‌هفتگی می‌رسند، مدت خوابشان روزها کمتر و شب‌ها بیشتر می‌شود. البته هنوز هم شب‌ها برای شیرخوردن بیدار می‌شوند. از حدود شش‌ماهگی به بعد، مدت خواب عمیق بیشتر و خواب سبک کمتر می‌شود.

بعضی از نوزادان حتی از هشت‌هفتگی شب را کامل می‌خوابند و برای شیرخوردن بیدار نمی‌شوند. البته همه نوزادان مثل هم نیستند. در بیشتر موارد، پدر و مادر باید حداقل دو سه ماه شب‌های بی‌خوابی و بدخوابی را تجربه کنند. اگر دلتان می‌خواهد نوزادتان هر چه زودتر شب را کامل بخوابد، سعی کنید از همان اول در او عادت‌های خواب مناسب ایجاد کنید.

ایجاد عادت‌های خواب نوزاد: از تولد تا سه ماهگی

از شش‌هفتگی به بعد می‌توان به ایجاد عادت‌های مناسب خواب در نوزاد کمک کرد. از این سن به بعد بدن نوزاد کم‌کم چرخه طبیعی شب‌ و روز را تجربه می‌کند، که مهم‌ترین زمینه برای تنظیم عادت‌های خواب و بیداری است. شما هم می‌توانید با استفاده از راهکارهایی به تنظیم‌شدن ریتم خواب نوزادتان کمک کنید.

از کجا بفهمیم نوزاد خسته است؟

نوزاد در شش تا هشت هفته اول به احتمال زیاد بیشتر از دو سه ساعت پشت سر هم نمی‌تواند بیدار بماند. این چرخه کاملاً طبیعی است. اگر متوجه نشوید که نوزاد خسته است یا سعی کنید او را مدت بیشتری بیدار نگه دارید، او بیش از حد خسته می‌شود که نتیجه‌اش بدخوابی و مشکلات دیگر است. بنابراین در این دوران به محض این که متوجه شدید نوزاد خسته است او را بخوابانید.

مهم‌ترین نشانه‌هایی که در سه ماه اول به شما می‌گوید نوزاد خسته است این نشانه‌هاست:

• چشمش را می‌مالد.
• گوشش را می‌مالد.
• زیر چشمش هاله تیره‌ای ایجاد می‌شود.
• بدخلق و گریان می‌شود.
• نگاهش خیره می‌ماند.
• زیاد خمیازه می‌کشد و به دست و پایش کش‌وقوس می‌دهد.
• به شما یا اسباب‌بازی‌هایش توجه نشان نمی‌دهد.
• سروصدا و شیطنتش قطع می‌شود.
• بعضی از نوزادان هم وقتی خسته‌اند رویشان را از اجسام متحرک به طرف دیگری می‌چرخانند یا اگر در بغل شما هستند سرشان را در آغوشتان قایم می‌کنند.

اگر در نوزادتان نشانه‌های بالا یا نشانه دیگری که مخصوص خود اوست و از خستگی‌اش خبر می‌دهد دیدید، او را در جای خوابش قرار دهید تا بتواند راحت بخوابد. اگر اوایل کمی گیج‌کننده است نگران نباشید، خیلی زود فرزندتان و نشانه‌های خستگی او را خواهید شناخت.

نوزاد از چه زمانی تفاوت روز و شب را می‌فهمد؟

یکی دو ماهی طول می‌کشد تا نوزاد تفاوت شب و روز را متوجه شود. اما حتی از همان بدو تولد هم می‌توانید نکاتی را رعایت کنید تا زمینه یادگیری تفاوت شب و روز و تفاوت رفتار ما در شب و روز برای او فراهم شود.

برای آن که به نوزاد کمک کنید روز را متوجه شود، وقت‌هایی که بیدار و هشیار است از این راهکارها استفاده کنید:

• صبح وقتی از خواب بیدار می‌شود لباسش را عوض کنید تا کم‌کم متوجه شود که دارد یک روز تازه را آغاز می‌کند.
• در طول روز هر قدر می‌توانید با نوزادتان حرف بزنید، بازی کنید و انواع و اقسام تعامل را داشته باشید.
• روزها وقتی به نوزاد شیر می‌دهید با او تعامل و ارتباط داشته باشید. برایش حرف بزنید یا آواز بخوانید.
• روزها فضای خانه یا اتاق نوزاد را روشن و پرنور نگه دارید.
• بگذارید گوش نوزاد با صداهای روزمره مانند صدای رادیو یا ماشین لباسشویی آشنا شود.
• اگر نوزاد موقع شیرخوردن خوابش برد با ملایمت بیدارش کنید.

برای این که نوزاد شب را متوجه شود از این راهکارها استفاده کنید:

• وقتی ساعت خواب شب فرا می‌رسد، لباس نوزاد را عوض کنید و به او لباس خواب بپوشانید.
• شب‌ها وقتی به نوزاد شیر می‌دهید با صدای آهسته با او حرف بزنید.
• شب‌ها وقتی نوزاد بیدار می‌شود مقدار حرف و تعامل را تا حد امکان کم کنید تا نوزاد تحریک و هشیار نشود.
• شب‌ها محیط خانه را ساکت و کم‌نور نگه دارید.

رعایت نکات بالا باعث می‌شود نوزاد کم‌کم درک کند که شب‌ها وقت آرامش و استراحت و خواب است.

نوزاد از چه زمانی می‌تواند بدون کمک خودش به خواب برود؟

بعضی از نوزادان از حدود سه‌ماهگی به بعد می‌توانند بدون کمک دیگران به خواب بروند. البته این کار معمولاً خود به خود اتفاق نمی‌افتد، باید امتحان کنید و ببینید نوزاد این توانایی را به دست آورده است یا نه. برای این کار، نوزاد را وقتی نزدیک به خواب است اما هنوز خوابش نبرده در جای خوابش قرار دهید و از او فاصله بگیرید. البته می‌توانید همانجا بمانید تا مطمئن شوید که به خواب می‌رود. در طول شب هر بار بیدار شد، باز هم او را به همین روش بخوابانید، یعنی نگذارید در آغوشتان به خواب برود.

عادات خواب نوزاداز همین دوران شکل می‌گیرد. اگر او را عادت دهید که موقع شیرخوردن یا با بغل‌کردن و تکان‌خوردن بخوابد، ممکن است او اصلاً جور دیگری خوابش نبرد و همیشه انتظار داشته باشد به همان شکل او را بخوابانید. البته بعضی مادرها با این کار مشکلی ندارند و دلشان می‌خواهد به همین روش ادامه دهند. اگر شما هم از این دسته مادرها هستید، هیچ اشکالی ندارد و لازم نیست روش خود را عوض کنید.

به هر حال برای این که فرزندتان دارای عادات سالم و ثابتی شود و در گذر زمان برنامه خواب مناسبی پیدا کند، بهتر است متناسب با سن و توانایی او روش نسبتاً ثابتی را برای خواب در پیش بگیرید.

مشکلات خواب در این سن چیست؟

تشخیص مشکلات خواب در سه ماه اول کار راحتی نیست، چون عادت‌ها و روش‌های نوزاد و شما تازه در حال شکل‌گیری است و هنوز خیلی مشخص نیست. اما به هر حال نوزاد در این سن شب‌ها بارها از خواب بیدار می‌شود و به بغل‌شدن و شیرخوردن نیاز دارد. بنابراین برای آن که دچار کمبود استراحت نشوید، در طول روز هم هر وقت برایتان مقدور است موقع خواب نوزادتان شما هم بخوابید.

همسرتان هم اگر مقدور است می‌تواند شب‌ها که نوزاد بیدار می‌شود به شما کمک کند، مثلاً می‌تواند او را پیش شما بیاورد تا به او شیر بدهید، یا اگر نوزاد شیرخشک می‌خورد، بعضی وقت‌ها او بدون آن که شما بلند شوید به نوزاد شیر بدهد.

همسرتان در انجام این کارها نیز می‌تواند به شما کمک کند:

• لباس یا پوشک نوزاد را عوض کند.
• آروغ بچه را بگیرد.
• نوزاد را بغل کند.
• برایش قصه بگوید یا بخواند.

در چند ماه اول، قنداق‌کردن هم می‌تواند به بهتر خوابیدن نوزاد کمک کند. البته اگر قصد دارید نوزاد را قنداق کنید، حتماً مطالعه کنید و روش درست آن را یاد بگیرید یا از مقاله نحوه قنداق کردن نوزاد دانابن استفاده کنید.